​ELDEKİYLE YAŞAYABİLME

Fehmi KETENCİ 19 Tem 2023

Fehmi KETENCİ
Tüm Yazıları
Toplumda dilden dile dolaşan ekonomik darboğaz sonrasında iyice dillendirilmeye başlanan "Bütçe Açığı"nın onarılabilmesi için öncelikle ihtiyaç hissedilen taze para eksiğinin giderilmesini sağlayacak kaynak desteğinin sağlanabilmesi ve yeni taze para kaynaklarının bulunabilmesidir.

      Toplumda dilden dile dolaşan ekonomik darboğaz sonrasında iyice dillendirilmeye başlanan “Bütçe Açığı”nın onarılabilmesi için öncelikle ihtiyaç hissedilen taze para eksiğinin giderilmesini sağlayacak kaynak desteğinin sağlanabilmesi ve yeni taze para kaynaklarının bulunabilmesidir. Piyasalar için var olan önemli sıkıntılardan biri ise, Dolar ve Euro’daki yukarıya doğru gidişin otuz liralara kadar ulaşacağı söylentileri iyice kafa karıştırıyor olmasıdır. 

      Dövizdeki hareketlilik, yaşam şartlarını olabildiğince zorlaştırırken çarşı pazardaki temel tüketim maddelerine olumsuz yansımalarının yanı sıra, bu sıralar yağmur gibi gelen doğrudan ve dolaylı ek vergilerin de tetiklediği zam furyası çarşı pazara yansımaları ile var olan yaşamı iyice zorlaştırıyor. Bu beklenmedik yükün kaldırabilmeye alışmak veya var olanı taşıyabilmek iyice altından kalkılamaz halde. Var olanla yaşayabilmek veya yaşam alışkanlığına ortam yaratabilmeyi hayal edebilmek bile imkansızlaştı. 

      Ekonomimizde giderek kendini hissettirmeye başlayan “Bütçe açığı”nı toparlayabilmenin en kolay ve geçerli yolu gibi görünen dolaylı ve direkt ek vergilerin yanı sıra temel tüketim maddelerinden beklenen, adına fiyat ayarlaması da diyebileceğimiz yağmur gibi gelen zamlar olacak gibi görünüyor. Abartılı akaryakıt, alkol, sigara, taşıt ek vergileri, kıymetli kağıt ve kamu hizmet ürünlerine, tüm tüketim, hizmeti ve var olan benzeri ürünlere yapılacak zamlarla, doğrudan veya dolaylı vergilerden elde edilecek gelirlerden sağlanacak katkılar.. Bu “zam yağmuru”nda Kurumlar Vergisi’nde de ek bir düzenleme yapılmış ama, görünen o ki, yaşanan bu bütçe açığına en büyük destek katkısı çoğunlukla işçi, memur ve dargelirlinin üzerine yüklenecek yoğun ek vergi ve zamlardan sağlanacak. Bu arda gözlerden kaçmayan yapılan temmuz zamları daha maaşlara yansımadan fazlasıyla tükenmiş durumda olmasıdır.

      Memleketimden yansıyan insan manzaralarına bakıp bir yorum yapabilmek artık hiç mümkün değil. Açıkçası baktıkça gördüklerimin vücut dillerinden yansıyanlar iyice içimi karartıyor dersem abartmamış olurum..  Gördüğüm insanlardan hiçkimsenin yüzü gülmüyor. Yolda karşılaşanların kısa sohbetlerinde artık alışkanlık haline getiridikleri tek şey, mahkum olduklarını hissettikleri dayatma zamlar, doğrudan ve dolaylı vergiler. Bu durumun tüm tüketim maddelerine yansıyan olumsuzluklarının, topluma yansımalarından hissedebildiklerimiz, dışa yansıttıkları yaşamlarından iyice daraldıklarını rahatlıklarıyla görebiliyoruz. Şu anda yaşamlarından bir kesit olarak yansıttıkları memleketimdeki insan manzaralarının ortalığa saçılan bıkkınlıklarının görüntüleridir. 

      Yaşam şartları o kadar zorlaştı ki, bir süre öncesi durum kıyaslamalarında şu an yansıyanlarından büyük farklılıklarının hissedilmemesi asla mümkün değil... 

     Çevremdeki semt açık pazarlarını dolaşmak en vazgeçilmez alışkanlıklarımdan.. Eskidenberi bu pazarlarda alışveriş yapmanın yanısıra oralardaki o hareketli, espirilerle dopdolu çiğlikçiğliğa diyalogların zenginleştirdiği o yaşamı gözlemlemek en çok keyf aldığım yaşam kesitlerindendi.. Burada yaşananların yansımalarını, pazar esnafı ve alışveriş yapmak için pazarı dolduran kalabalıkların yaşadıklarını, yaşattıklarını, alışveriş yapanlarla pazar tezgahlarındaki davranışlarını, müşteri ve pazar esnafı ile eğlenceli diyalog ve davranışlarını gözlemlemek, yaşam biçimlerinin bir başka göstergeleridir.. Alışveriş yapmasam bile o açık pazar yaşamından yansıyan insan manzaralarını görmek ve onların arasına karışmak, 

o yaşamı paylaşabilmek büyük zevk verirdi. 

      Şimdi o renkli pazar alışveriş muhabbetlerinden, görüntülerinden hiç eser kalmadı dersek abartmamış oluruz. Daralan ekonomimizin oluşturduğu o içinden çıklıamaz şartlar, tüm alışveriş ortamlarında sergilenen bu güzellikleri alıp götürdü. Alışveriş için gelip istediklerini alamayan dargelirlilerin çaresizlği, daralan arz talep tıkanıklığının oluşturduğu durum, pazar keyfini de iyice zevklisleştirdi. Işçi, memur ve tüm emekliler ve genel tanımıyla dargelirlilerin iyice daralan maddi alım güçleri sıfırı tüketmiş durumda. Daha seciçi olma tercihlerini iyice ısıtlmış durumda.. Hem pazardan alışveriş yapanların iyice daralan maddi güçleri, hem de tezgahlarındaki malı satamamanın çaresizliğini yaşayan pazar esnafının sergilediği bıkkınlık buralardaki insan manzaralarının o renkliliğini,  hareketlilğini aldı götürdü. Sadece semt  pazarlarında değil, tüm büyük alışveri merkezlerinde de benzeri çaresizlikleri yaşayan insan manzaralarına sıkça rastlmak mümkün. Bu tür alışveriş yerlerinde eskisi kadar olmasa da rastlayabileceğimiz benzeri insan kalabalıkları hala var ama, o eski alışveriş sinerjilerinın varlığından sözedemeyiz.. Daralan ekonomik alım gücünün etkisinden, ihtiyaçlarını alamamanın sıkınrısını yaşadıkları her hallerinden çok net belli oluyor, Bu pazarlarda ve alışveriş merkezlerindeki var olan insan kalabalıklıklar, pek mutlu görünmüyorlar.. Eskiden buralarda görebildiğimiz insan manzaralarını özler olduk. 

      Son aylarda bozulan ekonominin ağır yükünü taşımak durumunda kalanların yansıtıkları bu insan manzaraları ekonomimizin yaşadığı sıkıntıların tek göstergesi değil. 

      Görünen o ki; dikiş tutturamadığı görünen enflasyonun olumsuz etkisine girerek dövizler karşısında değer katbeden Türk Lirası’nın yaşadıklarına ivedilikle çözüm bulunması gerekiyor. Bu arada yaşamı iyice olumsuluk yaratan ek vergilerden, zamlardan elde edilecek desteklerin yanı sıra sıcak para bulunması desteğine ihtiyaç duyulması en etkin çözüm gibi görünüyor. Bu sıralar iyice dillendirilen “bütçe açığı”nın kapatılmasında etkin çözümlere ihtiyaç var gibi görünüyor.  

      İvedi bulunması gereken bu çözüm dargelirlinin üzerineki bu ağır yükü biraz olsun hafifletebilecektir.