KAZAKİSTAN YARIDM BEKLİYOR

Aynur İMRAN 16 Nis 2024

Aynur İMRAN
Tüm Yazıları
Kazakistan son 80 yılın en büyük doğa felaketi ile yüzyüze. Ülke ağır su baskınları ile uğraşıyor. Neredeyse ülkenin yarısı su altında kalmış durumdu. Dün Kazakistan Acil Durumlar Bakanlığının açıkladığı bilgilere göre sel felaketinin başlangıcından bugüne kadar 111.000'den fazla kişi tahliye edildi. Bunlardan 39.222'si çocuk. Tahliye merkezlerinde 2.952'si çocuk olmak üzere 6.717 kişi bulunuyor. Kurtarma operasyonlarına bugüne kadar 679 su pompası, 208 deniz aracı ve 14 uçak olmak üzere 30.591 kişi, 3.531 parça ekipman kullanıldı. Acil Durumlar Bakanlığı temsilcisine göre, şu anda Aktobe, Kostanay, Akmola, Atyrau, Kuzey Kazakistan ve Doğu Kazakistan bölgelerinde 4.117 özel konut, 1.264 avlu alanı ve 2.037 kır evi sular altında kaldı. 3.299 konut ve 2.241 avludan su ekipler vasıtasıyla çekildi.

107.613 çiftlik hayvanı güvenli bir yere götürüldü. Ama Kazakistan'da yaşanan sel sonucu şarbonlu mezarlıklar açıldı. Batı Kazakistan bölgesi (WKO) veterinerlik departmanının veterinerlik ve sıhhi güvenlik departmanı başkanı Nurkayira Kusayinova, şarbon gibi tehlikeli bir hastalığın yayılma tehdidi konusunda uyarıyor.

Hesaplamalara göre, ülkenin Syrym bölgesindeki eriyen sular 8 büyükbaş hayvan mezarlığını ve 14 şarbon mezarlığını sular altında bıraktı. Uzman, şarbon sporlarının toprakta uzun süre kalabileceğini açıklıyor. Riskli bölgede bulunan tüm canlıların enfeksiyona karşı aşılarının yapıldığı ve veteriner hekim kontrolünde olduğu kaydedildi. Hayvanlar ayrıca amfizematöz karbonküle karşı da aşılanacak.

Kazakistanlı uzmanların verdikleri bilgilere göre Sel, öncelikle bahar geldiğinde yoğun kar erimesinden kaynaklanıyor. Ve bir diğer önemli nokta, yağış ve ön toprak neminin çakışması. Özellikle kardan önce donların olduğu yerlerde toprak donarsa, çözüldüğünde  suyun hızla nehirlere akmasını sağlayan bir katman ortaya çıkar. Buna dayanarak bir sel dalgası oluşur. Şu anda Yesi boyunca böyle bir dalganın ilerlediğini görüyoruz. Aynı dalga, esas olarak Rusya topraklarında oluşan erimiş suyun oluşturduğu Jaiyk Nehri boyunca hareket ediyor. Bu yüzden Atırau bölgesindeki (Kazakistan'ın batısındaki) petrol ve gaz tesislerinin su baskını tehlikesi devam ediyor.

Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev, bu felaketleri ölçek ve sonuçları açısından son 80 yılın en büyük doğal felaketi olarak nitelendirdi. Halihazırda ülkenin 17 ilinden 10’ununda yerel olağanüstü hal rejimi faaliyet göstermeye devam ediyor. Kazakistan Cumhuriyeti Başsavcılığı, Kazakistan'daki sel felaketinin sonuçlarına ilişkin açıklama yaptı. Yetkililer, resmi görevlerindeki ihmaller açısından kontrol edilecek. Tokayev Kazakistan halkına  kayıpları telafi etme sözü verdi.

Kazakistan bu felaket sonrası ciddi ekonomik boyutta zarara uğadı ve uğramaya devam ediyor. Ülkede tarım bölgelerin tamamen yararsız duruma düşmesi felaketin sonuçlarının daha uzun süre etkili olacağından haber veriyor. Rusya’dan gelecek selin devam etmesi ve hatta çoğalması bekleniyor. Bu durumda Türk Dünyasının Kazakistan için elinden geleni yapması icap ediyor.  Bilinen Kırgızistan ve Türkiye ilk yardıma koşanlar arasında. Ama Kazakistanın ekonomik krize girmemesi ve Rusya’dan biraz daha asılı duruma düşmemesi için daha effektiv destek gerekmektedir. İkinci dalganın beklenmesi felaketin boyutlarının artacağından haber verir. Bu yüzden hem ikinci dalga zamanı, hem felaket sonrası ülke ekonomisinin kalkınması, ahalinin maddi ve manevi açıdan desteklenmesi için Türk Dünyasının seferber olması beklenmektedir.