Bugünkü yazımda, vergi hukukunda Gayrimenkul Sermaye İradı olarak tanımlanan Kira Gelirlerini, Kira Gelirlerinin beyanını ve özellikli hususları inceleyelim…

Kira geliri

Gelir Vergisi Kanununa göre; mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak tanımlanıyor ve belirli koşullarda gelir vergisine tabi tutuluyor.

Peki mükellef kim?

Kira gelirine konu mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri ile kiralanmış bir mal veya hakkın kiraya verilmesinden gelir elde edenler mükellef sayılıyor.

Kira geliri ne zaman elde edilmiş sayılacak?

Kira gelirinde gelirin elde edilmesi, tahsilat esasına bağlı.

Dolayısıyla, tahsil esasına göre kira gelirinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak kirayı tahsil etmiş olmanız gerekiyor.

31 Mart 2024 tarihinde vereceğiniz 2023 yılına ait Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan edeceğiniz Kira Gelirlerinin 2023 yılı veya önceki yıllara ait tahsil edilmiş kira gelirlerinden oluşmuş olduğuna dikkat edelim.

Kira bedelinin nakden tahsil edilmesi, kiranın Türk parası veya yabancı para ile ödenmesi demektir.

Alınan çek bedelleri de nakden tahsilat sayılıyor bu da beyana tabi.

Döviz olarak tahsil edilen kiralar

Döviz cinsinden kiraya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak kira gelirinde gayri safi hasılat belirleniyor.

Kira bedelinin para dışındaki ayni (mal, eşya vb. gibi) bir değerle tahsili halinde, tahsil edilen kira emsal bedelle değerlenip tutarı bulunur. 

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, “emsal kira bedeli” esas alınıyor.

Buna göre;

• Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,

• Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması, hallerinde Gelir İdaresince emsal kira bedeli esası uygulanıyor.

İş yeri olarak kiralanan gayrimenkullerde stopaj

Gayrimenkulleri iş yeri olarak kiralayan belirli kişi ve kuruluşlar, gerçek kişilere ve belirli kuruluşlara yaptıkları kira ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapacak.

Yani iş yerinin kiracıları, ödeyecekleri brüt kira üzerinden yüzde 20 oranında vergi kesecek ve iradı elde eden adına vergi dairesine ödeyecekler.

Kimler kira gelirini beyan etmek zorunda?

01.01.2023 - 31.12.2023 döneminde elde ettikleri beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellefler;

2023 yılı içerisinde toplam 21.000 TL (2024 yılı için istisna tutarı 33.000 TL) üzerinde mesken kira geliri elde edenler beyanname verecek.

Eğer hisseli konut varsa elde edilen kira gelirleri hisseye isabet eden kira hesaplanarak tespit edilir ve 21.000 TL’lik istisna bu şekilde hesaplanan tutara uygulanacak. 

Eğer mirasın paylaşılmamış ise, her mirasçı istisnadan ayrı ayrı yararlanacak.

Elde edilen stopaja tabi tutulmuş brüt iş yeri kira geliri toplamı 150.000 TL’yi aşanlar bu gelirleri için beyanname verecek

Hem konut hem de iş yeri kira geliri olan kişiler beyanname verecek.

Hem konut hem de iş yeri kira geliri varsa, mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen kısmını aşan tutarı ile iş yeri kira gelirlerinin toplamı 150.000 TL’yi aşmadığı takdirde sadece stopaja tabi olmayan konut kira geliri beyan edilecek.

Yukarıdaki yazdığımız toplamın 150.000 TL’yi aşması halinde ise gelirlerin tamamı beyan edilecek.

Stopaja ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirleri toplamı 8.400 TL beyanname verme sınırını aşanlar, 2023 yılı kira gelirleri için beyanname verecek. 

            Belirttiğimiz, 8.400 TL sınır beyanname verme sınırı olup, gelir tutarının bu tutarı            geçmesi durumunda tamamı vergiye tabi olacak. 

            Eşler ve çocukların kira gelirleri ayrı beyanname ile beyan edilecektir.

Stopaj yolu ile kesilen vergiler beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilecek.

Konut kiralarında istisna

Konut kiralarında yıllara göre istisna tutarları aşağıdaki gibi;

2023 Yılı Konut Kirası İstisna Tutarı: 21.000 TL

2024 Yılı Konut Kirası İstisna Tutarı: 33.000 TL

Buna göre, 2023 yılında elde edilen konut kira gelirlerinin yıllık toplamı 21.000.- TL’yi aşmıyorsa beyan edilmeyecek ve vergi ödenmeyecek.

Ticari, zirai veya serbest meslek kazancı için beyanname verenler 

Ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerden, 2023 yılı için bu gelirleri toplamı 550.000 TL'yi geçenler istisnadan yararlanamıyor.

Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, her bir ortak için istisna ayrı ayrı uygulanıyor. 

Kira geliri beyanının verilme zamanı ve yeri

2023 dönemi beyana tabi kara geliri için Mart ayı sonuna kadar, bu yıl 31 Mart hafta sonuna denk geldiği için 1 Nisan 2024 tarihine kadar beyannamenin verilmesi gerekiyor.

Kira geliri beyannamenizi;

·       Dijital Vergi Dairesi - Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamından,

·       Hazır Beyan mobil uygulaması aracılığıyla da cep telefonundan,

·       Bağlı bulunulan, ikametgâhın bulunduğu yer vergi dairesine elden veya,

·       İkametgâha bağlı kalmadan herhangi bir vergi dairesinden verilebileceğinizi de ilave olarak hatırlatalım..