ATIK TİCARETİ

Prof. Dr. Rana Atabay KUŞÇU
Tüm Yazıları
İklim eylemi ve sürdürülebilirlik, azalan kaynaklar, talebin hem nitel hem nicel olarak artışı, Avrupa Yeşil Mutabakatı'nı ortaya çıkarmıştır. Yeşil Mutabakat, Avrupa Birliği'nin (AB) sürdürülebilir ve döngüsel bir ekonomiye geçiş yapmasına yönelik kapsamlı ve iddialı bir plandır.

Atık yönetimi, bu gündemin merkezinde yer alıyor ve atık ticareti kavramı Yeşil Mutabakatın hedeflerine ulaşmada çok önemli bir rol oynuyor.

Doğrusal ekonomiden döngüsel bir ekonomiye geçiş sürecindeyiz. Yani, al-kullan-at, tarih oluyor. Al-kullan-bir daha kullan-bir daha kullan… diye zincir devam ediyor.

Hatta, atılmayıp, tekrar tekrar kullanılabilecek ürün tercihi oluşuyor. 

Atık ticareti, malzemelerin yeniden kullanımını, geri dönüştürülmesini ve geri kazanılmasını teşvik ederek bu geçişte çok önemli bir araç haline geliyor.

Bu nasıl gerçekleşir? Atık ticareti, ikincil hammaddelerin sınırlar arası hareketini kolaylaştırarak, atıkları en aza indirerek ve kaynak kullanımını optimize ederek döngüsel ekonominin ilkelerine katkıda bulunur.

Avrupa Yeşil Mutabakatı'nın temel hedeflerinden biri de kaynak verimliliğidir. Atık ticareti kaynak verimliliğinin artırılmasında önemli bir rol oynamaktadır.

AB üye ülkeleri, geri dönüştürülebilir malzemelerin ticaretini yaparak daha geniş bir kaynak havuzundan yararlanabilir ve birincil kaynak çıkarma ihtiyacını azaltabilir.

Bu da Yeşil Mutabakatın sürdürülebilirlik gündeminin temel bir yönü olan ekonomik büyümenin, kaynak tüketiminden ayrılmasına katkıda bulunuyor.

Atık ticareti, geri dönüşüm teknolojilerinde ve atık yönetimi altyapısında yenilik ve yatırımlar için bir katalizör görevi görebilir.

Üye devletler, sınır ötesi atık ticaretine girdikçe, geri dönüştürülmüş malzemelerin kalitesini ve miktarını artıran ileri teknolojilerin geliştirilmesi ve benimsenmesi konusunda teşvik ediliyor. Bu, sürdürülebilir atık yönetimi çözümleri için rekabetçi bir pazarı ve yeşil teknolojilere yatırımları teşvik eder.

Yeşil Mutabakat, 2050 yılına kadar iklim nötrlüğü sağlamaya kararlıdır.

Atık ticareti, atık yönetimiyle ilişkili karbon ayak izini azaltarak bu hedefi desteklemektedir. Geri dönüştürülebilir malzemelerin ticareti, ülkelerin geri dönüşüm hedeflerini daha verimli bir şekilde karşılamalarına ve enerji yoğun yakma veya depolama süreçlerinden kaçınmalarına olanak tanır. Bu da AB'nin iklim hedefleriyle uyumlu olarak sera gazı emisyonlarının azaltılmasına katkıda bulunuyor.

Atık ticareti, en iyi uygulamaların paylaşılmasını ve atık yönetimi standartlarının uyumlaştırılmasını teşvik ederek AB üye ülkeleri arasındaki iş birliğini teşvik etmektedir.

Bu işbirlikçi yaklaşım, sınır ötesi çevresel zorlukların ele alınması ve atıkların AB genelinde eşit şekilde yönetilmesini sağlamak için gereklidir ve Yeşil Mutabakat’ın koordineli ve kolektif çabaya olan bağlılığını güçlendirir.

Atık ticareti; döngüsel ekonomi ilkelerini teşvik eder, kaynak verimliliğini artırır, yeniliği teşvik eder, emisyon azaltımına katkıda bulunur ve sınır ötesi iş birliğini teşvik eder.  Avrupa Birliği için sürdürülebilir ve dayanıklı bir geleceğe ulaşmada vazgeçilmez bir araç haline gelen atık yönetimi, ülkemizde de cari açığın kapatılmasında olumlu katkı sağlayacaktır.