TALABANİ HAREKETİ KÜLLERİNDEN DOĞDU

İlnur ÇEVİK 22 Ara 2023

İlnur ÇEVİK
Tüm Yazıları
İki siyasi oluşum on yıllarca büyük bir çekişme içine girdi ve çok kan aktı…

Celal Talabani Irak siyasetinin efsane ismi idi. Mam Celal (yani Üstad Celal) olarak Irak siyasetinin birleştirici ve yapıcı unsuru olarak Orta Doğu siyasetine damga vurmuştu.

Mesut Barzani, Kürdistan Demokrasi Partisi’(KDP)nden kopup Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB veya PUK) partisini kurmuş ve Kuzey Irak siyasetinde yepyeni bir sayfa açmıştı. KDP Erbil ve Duhok bölgelerine hâkim olurken Süleymaniye KYB ve Talabani bölgesi haline geldi.

İki siyasi oluşum on yıllarca büyük bir çekişme içine girdi ve çok kan aktı… ABD ve benim gibi iki tarafa yakın dostlar araya girdi ve iki taraf savaş baltalarını 2002’de gömdü… Saddam yıkılmadan KDP ve KYB ortak cephe kurarak dünyanın karşısına birlik içinde bir duruş sergiledi ve çok destek gördü.

Saddam’dan sonra kaos içindeki Bağdat siyasetinde Talabani başkanlığında Kürt cephesi Irak’taki gelişmelerde kilit rol oynadı ve yeni anayasa yazılmasında ana oyuncu oldu.

Talabani Irak siyasetinin doruğunda cumhurbaşkanı olurken, Barzani Kuzey Irak’ta Kürdistan Yerel Yönetiminin (KRG) başına geçti…

1990’lı yılların sonunda Türkiye’nin bilhassa Talabani ile ilişkileri çok soğuk iken Talabani’nin cumhurbaşkanlığı zamanında düzelmiş ve hatta ısınmıştı. Talabani’nin Süleymaniye hakimiyeti hep devam etti.

Ama 2017’de vefatından sonra her şey allak bullak oldu. KDP ve KYB arasındaki gerginlikler arttı ve sorunlar derinleşti. Talabani’nin yapıştırıcı ve birleştirici siyaseti yerini Bağdat’ta keşmekeşe bıraktı.

KYB güç kaybetmeye başladı. KYB’den ayrılanlar Norşirvan Mustafa adında bir idealistin önderliğinde KYB’den kopup Goran hareketini başlattılar. Almanlar ve İngilizler yeni bir hareket başlatıp iş adamı Şahsuvar Abdullwhit’e PKK’ya çok yakınlığı ile bilinen Yeni Nesil Hareketi (Newey Nwe) partisini kurdurttular.

KDP bölgesel seçimlerde başarıdan başarıya koşarken KYB hep geriledi. Talabani’nin ABD’de yetişen büyük oğlu Kubat Talabani KDP’nin öncülüğünde kurulan hükümette başbakan yardımcısı oldu.

Kardeşi Bafel Talabani KYB içinde darbe yaparak Lahor Cengi gibi hasımlarını bertaraf etti ve direksiyona geçti. Ama herkes KYB için “işi bitti” diyordu. KYB gayet tutarlı hareket ederek yeniden yükselişe geçti ve son Kerkük İl Meclisi seçimlerinde müthiş bir başarı elde etti.

Resmi olmayan verilere göre Kürt partiler Kerkük İl Meclisi’nde 8 sandalye garantiledi. KYB 5, KDP 2 ve Yeni Nesil Hareketi de 1 sandalyeyi garantiledi.

KYB’nin resmi seçim sonuçlarının açıklanmasıyla Kerkük’te 6 sandalyeyi kazanabileceği öngörülüyor.

Kerkük İl Meclisi, kota sistemiyle Hristiyanlara ayırılan bir sandalyeyle birlikte toplam 16 sandalyeden oluşuyor. KYB’nin 6’ncı sandalyeyi elde etmesiyle Kürtler Kerkük İl Meclisi’nde çoğunluğunu sağlamış olacak.

Türkmenler ise 2 sandalye kazandılar: Türkmen Cephesi 1 ve İran’a yakınlığı ile bilinen Erşad Salihi taraftarları 1 sandalye kazandı.

KYB’nin başarısı Bafel Talabani’nin yükselişinin habercisi. Yıllardır Ankara’da kimsenin yüzüne bakmadığı arada bir Hakan Fidan’ın görüştüğü Bafel artık kimsenin arkasını döneceği bir siyasi kişilik değil…

İşte bu yüzden Iran Süleymaniye bölgesinde at oynatıyor… PKK orada çok rahat. Haşdi Şahabi KYB ile sıcak ilişkiler içinde.

Artık herhalde birileri Süleymaniye’ye hak ettiği önemi verir de ilişkilerin normalleşmesi için adımlar atılır…

KYB’nin Kerkük ve diğer bölgelerdeki başarısı aynı zamanda KRG bölgesinde seçimlerin de yapılmasının önünü açabilir. Bu zamana kadar KYB seçimlerin yapılmasına karşı çıkıyordu ama Kerkük başarısı Bafel Talabani’nin fikir değiştirmesini sağlayabilir…