Vakıf Katılım web

LİBYA'NIN DÜĞÜMÜ SİRTE

Güngör YAVUZASLAN
Tüm Yazıları
Şimdi Türkiye'nin desteklediği Libya UMH zafer yolları operasyonu için Sirte'ye sevkiyata devam ediyor.

Libya ordusunun yöneldiği Sirte kenti beklendiği gibi hızlı bir şekilde geri alınamazken, Hafter’e destek veren başta Mısır’daki diğer darbeci Sisi ve diğer ülkeler, kenti "kırmızı çizgi" olarak nitelendirmesi, şehrin önemini ortaya koyuyor. Libya’da savaş neden uzadı. Sirte kenti neden önemli? Libya’da tarafların karşılıklı beklediği Sirte ve Cufra özelinde bölge ikinci bir İDLİB mi olacak ya da Libya Suriyeleştirilmeye mi çalışılıyor?

Libya'da meşru güçler, Trablus, Terhune, Beni Velid'i Hafter'e bağlı milislerden temizlendi. Artık ülkenin doğusu tamamen ulusal mutabakat hükümetinin güçlerinin kontrolü altında.

Şimdi Türkiye’nin desteklediği Libya UMH zafer yolları operasyonu için Sirte’ye sevkiyata devam ediyor. Hedef devrik lider Muammer Kaddafi’nin memleketi olan Sirte’yi kontrol etmek.

Sirte’nin stratejik önemi nereden geliyor? Ülkenin sahil şeridinde doğusuyla batısını bağlayan bir kent. Üstelik petrol bölgeleri açısından da kritik bir bölgede. Peki, neden Sirte beklendiği gibi hızlı şekilde geri alınamadı. Bu sorunun cevabı alandaki askeri konumlanmaların yanı sıra bölgesel dengelerle alakalı, çünkü Rusya dahil Hafter’e destek veren ülkeler, kenti neden "kırmızı çizgi" olarak nitelendiriyor. Kimse petrol hilalinin ve boru hatları ile limanların karşı tarafta olmasını istemiyor.

Bingazi ile başkent Trablus'un ortasında yer alan Sirte, tarihi olarak meşru hükümetin olduğu Libya'nın batısı Trablus bölgesine bağlı kabul ediliyor. Zaten iç savaş şartlarından 100 bin üzerinde iç sığınmacı bölgede bulunuyor. Sirte'nin stratejik önemi, Cufra Hava Üssünün kuzeyinde yer alması ve ikisi arasında dağlık olmayan, 300 kilometrelik açık bir alan bulunmasından kaynaklanıyor. Sirte sonrası Cufra’ya giden yol açılıyor.

Rusya'nın Cufra'yı kuzey Afrika’da daimi bir üs olarak elinde tutmak istediği bilinen bir gerçek. Şimdiden 19 savaş uçağını ve onlarca HSS bölgeye getirmiş durumda. Böylece Akdeniz’in güneyinde kendisine önemli bir adım atarak Suriye’den sonra Libya’da kalıcı olmak istiyor.

Rusya'nın Cufra'ya Wagner şirketinin paralı askerlerinin yanı sıra 14 adet mig-29 ve su-24 savaş uçağı göndermesi nedense NATO kanadından yeterince karşı hamle getirmedi. ABD'ye göre, Rusya, Cufra'yı Suriye’deki Hmeymim Hava Üssünden sonra ikinci adım olarak kullanmak istiyor. Zaten Libya’ye gelen uçaklar Suriye’den geldi. Rusya, Sirte'nin Libya hükümeti tarafından ele geçirilmesini engelleyerek sahilde bir deniz üssü kazanma peşinde. Aynı zamanda batı sınırlarına Baltık denizi üzerinden füze tehdidi oluşturan NATO'yu güneyden kuşatmış olacak.

 Libya’da darbeci Hafter güçleri de, Sirte'nin, Libya'nın petrol ihracatının yüzde 60'ının yapıldığı "petrol hilali" bölgesine gelecek herhangi bir saldırıya karşı "karakol kenti" işlevi görmesi sebebiyle Sirte’yi kontrol altında tutmak istiyorlar.

Hafter güçlerinin çekilmelerine rağmen UMH bağlı meşru Libya ordusunun Sirte'yi alamamasına en önemli etken bölgede uçuş yapan Rus yapımı MİG’ler ile Hafter'i destekleyen silahlı insansız hava araçlarının devreye girmesi. Böylece Rusya Hafter’e zaman kazandırdı. Libya meşru hükümeti güçleri Sirte'ye 3 koldan saldırı başlatarak, bir hafta içinde 110 kilometrelik bir alanda kontrolü sağlayarak kentin batı girişine ulaştı. Kentin bulunduğu coğrafyanın açık alan ve dağlardan yoksun bir bölge olması nedeniyle hava unsurlarından korunacak alan bulunmuyor. Bu sebeple Sirte etrafındaki cephe hatlarında taraflar arasında Sirte’nin kontrolü için askeri hazırlık devam ediyor.

Libya’da dış bağlantısı olan bazı aşırılık yanlıları ise, Trablus'tan ayrılma ve sadece petrol hilalinin kaynaklarına tek başına sahip olma hesapları peşinde olsalar da Türkiye’nin alanda varlığı adım atmalarını engelliyor. Bölgenin Libya hükümeti tarafından ele geçirilmesi sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi bir zorunluluk haline gelmiş durumda.

Tüm bunlara rağmen Hafter milisleri ya güç dengesi ya da sonuçsuz alınamayan müzakereler nedeniyle Sirte ve petrol limanlarını uzun süredir ellerinde bulunduruyor. Bu durum, bölgede Sudan ve Yemen’de olduğu gibi bölünmeye götürecek bir süreci öne çıkıyor.

UMH SİRTE’Yİ NASIL ALIR?

Sirte'nin alınması için Hafter'e destek veren hava gücünün kullanılmasını engellemek gerekiyor. Bunun için ise kara unsurlarını hava saldırılarından koruyacak, kentin ötesine uzanan bir hava savunma şemsiyesi kurulması ve ileri hattaki birliklere geriden ağır top ateşi ile destek verilmesi elzem görünüyor. Libya meşru ordusu, söz konusu önlemler alınmadan harekete geçmesi durumunda ise, 1973 savaşında Sina Yarımadası'nda hava savunma şemsiyesinin dışına çıktığı için İsrail karşısında 250 tankını kaybeden Mısır Ordusuyla benzer akıbeti paylaşabilir.

Libya’da tüm askeri desteğe rağmen Hafter güçleri artık zor durumda. Türkiye'nin desteği sonrası Hafter güçleri Libya'nın batısından atıldı. Tunus ve Cezayir’le olan sınır artık tamamen meşru güçlerin elinde olması bölge için güvenlik açısından önemli. Bu iki ülke UMH ile adımlar atıyor.

Sonuç olarak Sirte, Libya’nın Suriyeleşecek mi sorusunun kilidi. Bölgeyi tutan petrol sahasını eline geçirecek. Türkiye yeni anlaşmalar ile UMH elini güçlendirdi. Türk Devlet aklı Libya’ya Akdeniz’deki Türkiye olarak bakıyor ve strateji üretiyor.

*Analiz yazım.. CNN TÜRK Vizör yayınımızdaki notlardan derlenmiştir.