2023 yılı UDY verilerini değerlendirmek ve YASED’in Türkiye’nin UDY potansiyeline ilişkin hazırladığı güncel çalışma sonuçlarını paylaşmak üzere gazetecilerle bir araya gelen Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Engin Aksoy, hafta başı açıklanan Merkez Bankası Ödemeler Dengesi son istatistiki verilerine göre, Türkiye’ye geçen yıla kıyasla, yüzde 22’lik bir düşüşle 10,6 milyar dolar düzeyinde UDY girişi gerçekleştiğini söyledi.
Geçtiğimiz yıl bu rakamın 13,7 milyar dolar olduğunu hatırlatan Engin Aksoy, “2024 yılı, küresel Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) akışlarında yavaş bir seyrin öngörüldüğü bir yıl. Şirketlerimiz dünyada bu sermayeden daha fazla pay alabilmek ve rakiplerini geçebilmek için çalışıyorlar. Onların Türkiye’deki rekabet güçlerinin artırılması, yurtdışındaki rekabetlerini olumlu şekilde etkilerken ülkemizin uluslararası yatırımlar pastasından alacağı payın artırılmasını sağlıyor” dedi.
- 'Türkiye rekabet gücünü artırabilir'
YASED olarak, Türkiye’nin bölgesel bir üretim, hizmet, yönetim ve ticaret merkezi olma yolunda sahip olduğu potansiyel ile dünyada en fazla uluslararası doğrudan yatırımı çeken ilk 10 ülke içinde olması gerektiğine inandıklarını söyleyen Engin Aksoy, 2018 yılından beri her yıl yenilenen Türkiye’nin UDY Rekabetçilik Endeksi çalışmasının güncel sonuçlarını da şöyle özetledi.
Uluslararası yatırım kararlarında, Türkiye ile kısa listeye alınan ülkelerin UDY çekiciliğini, ülkemiz ile sayısal olarak UDY Rekabetçilik Endeks çalışmamızda karşılaştırıyoruz. Bu çalışma, uluslararası veri tabanlarından yararlanılarak gerçekleştiriliyor. Yani dışardan bakan, Türkiye’yi ve diğer alternatifleri nasıl görüyor, bunu takip etmeyi amaçlıyoruz. 2018 yılında başlatılan çalışmamızı her yıl yeniliyoruz. İki hafta önce de en son sayımızı hazırladık. Son birkaç yılda Türkiye’nin insan kaynakları ve maliyet alanındaki mukayeseli üstünlüğünü koruduğunu, ama bu gelişmelerin düzenleyici çerçeve ve risk göstergelerindeki performansın gölgesinde kaldığını görüyoruz. 2023 yılında vergi oranlarında yaşanan artışın önceki yıllara göre vergi ve teşvikler açısından Türkiye’nin rekabetçiliğini azaltan bir gelişme olarak öne çıktığını da görüyoruz. Bu artışların depremin neden olduğu ekonomik olumsuzlukların telafi edilmesinin ardından tekrar eski seviyelerine döneceğini umut ediyoruz. Türkiye, pazar büyüklüğü, iş ekosistemi ve maliyet alanındaki güçlü yönlerini de kullanarak düzenleyici çerçeve ve risk göstergelerindeki zorlukları stratejik olarak ele alırsa, rekabet gücünü artırabilir.”
'18,6 milyar dolar ilave yatırım potansiyeli'
YASED Başkanı Engin Aksoy, üye şirketlerin CEO'larının katılımıyla tamamladıkları YASED PULSE anketine de değindi.
Bu öngörünün yıl başında gerçekleştirdikleri YASED PULSE anketiyle de doğrulandığına dikkati çeken Engin Aksoy, öncellikle PULSE Anketinde Türkiye’deki uluslararası şirketler için mevcut operasyonların büyüme potansiyeli hakkında umut verici bir görünüm olduğunun altını çizdi. Aksoy “Türkiye’deki uluslararası yatırım sermayesinin yüzde 85’ini temsil eden üyelerimizin CEO’larına, Türkiye’deki iş ortamında gelişmeler yaşanırsa, genel merkezlerinden ne kadarlık bir yatırım gelmesini öngördüklerini sorduk. Üyelerimizden gelen bu yanıtları topladığımızda, iş ve yatırım ortamında iyileşmeler yaşanırsa, sadece önümüzdeki 6 ay içerisinde 18,6 milyar dolar değerinde ilave bir yatırım potansiyeli olduğunu tespit ettik. Üyelerimize peki hangi alanlarda iş ve yatırım ortamında gelişme olmasının bu sonucu beraberinde getireceğini sorduğumuzda, üyelerimizin yüzde 85’i makroekonomik performansa da dayanan risk göstergelerine işaret etti. Yüzde 78’i ise düzenleyici çerçeveyi belirtti.”
- 'UDY tüm dünyada yüzde 18 azaldı'
Bir önceki gün açıklanan Merkez Bankası Ödemeler Dengesi son istatistiki verilerine göre, Türkiye’nin UDY girişlerini değerlendiren Engin Aksoy şu bilgileri verdi:
"Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı UNCTAD’ın Yatırım Raporlarına temel oluşturan, 17 Ocak’ta yayımlanan Küresel Yatırımları İzleme raporuna göre, 2022’ye kıyasla 2023’te, küresel UDY akışlarında yüzde 3’lük bir büyüme var ama bu büyümenin önemli bir kısmı Hollanda ve Lüksemburg gibi ülkelerde yapılan büyük satın almalardan kaynaklanıyor. Bunları çıkarttığımızda UDY tüm dünyada yüzde 18 azaldı. 2024 yılında da UDY'nin tedbirli bir iyimserlikle küresel olarak aynı seviyelerde kalacağı öngörülüyor, düşüş olmasa da önemli bir artış beklenmiyor. 2024’e yönelik bu 'temkinli iyimserlik', 2023 yılında başlayan sıfırdan yatırımların 2024 rakamlarını etkilemesi beklentisinden kaynaklanıyor. Türkiye’de ise dün açıklanan Merkez Bankası Ödemeler Dengesi verilerine göre, geçen yıla kıyasla UDY yüzde 22 azaldı, 10,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. 2022'de bu rakam 13,7 milyar dolar olarak gerçekleşmişti."
- '1,3 milyon kişilik istihdam sağlıyoruz'
Son 40 yılda 270 milyar doların üzerinde UDY’nin, YASED üyeleri de dahil uluslararası şirketlerce ülkemize getirildiğini, Türkiye’nin küresel tedarik zincirlerine eklemlenmesinde, dünya ticaretinde rol oynamasında, insan kaynaklarının, teknoloji altyapısının, sektörel tecrübe ve know-how’ının geliştirilmesinde bu şirketlerin katkısının çok büyük olduğunu vurgulayan Engin Aksoy, “Bugün yaklaşık 1,3 milyon kişi bu şirketlerde istihdam ediliyor, ihracatımızın ortalama yüzde 30’u yine bu şirketlerce gerçekleştiriliyor. YASED’in 33 ülkeden her biri sektörünün liderleri arasında yer alan 274 üyesi, yatırım elçisi olarak çalışıyor. Üyelerimizin 52 Ar-Ge merkezi ve 6 tasarım merkezi, sayısı artan patentlerle üretim ve ihracatın katma değeri ve kalitesini sürekli artırıyor. YASED şirketleri 85.000 tedarikçisinin üretim ve hizmet kalitesini sürekli geliştirmekle kalmıyor, onları ülkemiz ihracatını artırmaya yönlendiriyor. Bu firmaların dijital ve yeşil dönüşümünde en önemli desteğin yine şirketlerimizce gerçekleştirildiğini bilmek gurur verici. İşte bu şirketlerimizin ülkemiz ekonomisine sağladığı katkının artırılması yönünde, yatırım ortamının iyileştirilmesine katkıda bulunmak suretiyle, uluslararası şirketlerin Türkiye’deki verimliliğini ve ülkenin yatırım cazibesini artırma misyonumuz doğrultusunda çalışmalarımıza devam ediyoruz.” İfadelerini kullandı.
'2024 YASED gündeminde iki önemli konu var
Engin Aksoy, YASED olarak 2024 yılı gündemindeki iki önemli konuyu da şöyle ifade etti:
“Bu yıl gündemimizdeki en önemli iki konu, kişisel verilerin yurt dışına aktarılmasını düzenleyen KVKK 9. Madde değişikliği ve İklim Kanunu ve dolayısıyla Emisyon Ticaret Sistemi’nin uygulamaya alınması konularında düzenlemelerin gerçekleşmesi. Bunlar bizim uzun süredir beklediğimiz önemli gelişmeler, bu konularda sonuca varılmasının 2024 yılı yatırımları için teşvik edici olacağını özellikle vurgulamak istiyorum. KVKK özelinde özellikle yurt dışına veri aktarımını düzenleyen kuralların ticari hayatı da göz önünde bulundurarak uluslararası veri koruma standartlarına uyum sağlaması gerekiyor. Biz bir ülkenin küresel düzeydeki rekabetçiliğini etkileyen 4 temel unsur olan dijital dönüşüm, yeşil dönüşüm, küresel tedarik zincirlerine entegrasyon düzeyinin artırılması ve bu sistemi sürekli geliştiren bir insan sermayesinin varlığını çok önemsiyoruz.”
Engin Aksoy, bu 4 temel alanda yapılacak her türlü ilerlemenin yatırım kararları üzerinde çok olumlu etkileri olacağına dikkati çekti.
