UKRAYNA -RUSYA SAVAŞINDA İSTİHBARAT VE UZATILMIŞ SAVAŞ STRATEJİSİ

Prof. Dr. Fahri ERENEL
Tüm Yazıları
Rusya'nın geleneksel istihbarat siteminin batının gelişmiş her türlü teknolojiyi kullanan istihbarat sistemleri karşısında oldukça geride kalmış olması savaşın uzamasında ve Ukrayna'nın direncinin artmasında önemli etken olduğu değerlendirilmektedir.

Savaşta öldürülen Rus General sayısının artıyor olmasında başta ABD olmak üzere NATO ve Batı ülkelerinin göz ve kulaklarını Rusya üzerine odaklanmasının önemli rolü olduğu bir gerçek.

Rusya’nın geleneksel istihbarat siteminin batının gelişmiş her türlü teknolojiyi kullanan istihbarat sistemleri karşısında oldukça geride kalmış olması savaşın uzamasında ve Ukrayna’nın direncinin artmasında önemli etken olduğu değerlendirilmektedir.

ABD’nin Ukrayna’yı bu savaşa hazırlarken Rusya’nın hassas taraflarını çok iyi analiz ettiği ve bu hassas tarafları zafiyete uğratıcı planlamalar yaptığı savaş ilerledikçe daha net görülmektedir.

Ukrayna’nın savaş öncesi hazırlıkları arasında İstihbarata Karşı Koyma Faaliyetleri başlığı altında yürüttüğü çalışmaların  ve küçük birlik harekatını yöntem olarak seçmesinin Rusya’nın zayiatının artmasında önemli etken olduğu düşünülebilir.

İSTİHBARAT KAYNAĞI

İstihbarata karşı koyma faaliyetleri ile potansiyel herkes istihbarat kaynağına dönüştürülmüştür. Ukrayna İçişleri Bakanlığına bağlı İstihbarat Servisi’nin savaşın hemen öncesi ve başlangıcında ele geçirdiği Rus ve ayrılıkçı unsurlar hesabına çalışan, Rusya adına hedef işaretlemesi yapan, suikast hazırlıkları içinde bulunan/bilgi toplayan, unusurlar arasında mobil iletişim sağlayan casuslar, Rusya’nın anlık istihbarat elde etmesinin önünü büyük ölçüde kesmiştir.

İstihbarata halkın dahil edilmiş olması, Rus hedeflerinin tespit edildiği anda, konumları ile birlikte halk tarafından online olarak süratle iletilmesi Ukrayna Ordusunun ilk vuruş kapasitesini arttırmıştır. Askeri istihbarat ile yakın koordinasyon içinde çalışan istihbarat servisi, enformasyon yönetimi ile Rus ve ayrılıkçı güçlerden ele geçirilen savaş esirlerinin sorgulanması ve elde edilen bilgilerin anında operasyonel unsurlara iletilmesinde de önemli rol oynamıştır. Sivil halkı da örgütleyen istihbarat servisi, Rus askerlerinin işini zorlaştırmak için yön levhalarının kaldırılması, yollarda barikatlar kurulması,molotof kokteyli hazırlanması ve tank avcılığının nasıl yapılması gerektiği konularında sürekli bilgilendirme yapmıştır.

Savaş öncesi Ukrayna coğrafyasında geniş bir istihbarat ağına sahip olan Rusya, Ukrayna’nın istihbarata karşı koymada uygulamaya soktuğu önlemler ile göz ve kulaklarını adeta kaybetmiştir.

YER TERMİNALİ

Elon Musk’ın Starlink adlı uydu interneti erişimi sağlamak üzere inşa etmekte olduğu proje Ukrayna’ya ücretsiz tahsis edilen 5000 adet yer terminali ile ilk kez muhrabe sahasında kullanılmaya başlanılmıştır. Bu interneti kullanmaya başlayan bir kişi, Twitter'da yaptığı paylaşımda saniyede 200 megabit internet hızına ulaştığını bildirmiştir. Bu da Ukrayna’ya askeri ve sivil alanda kesintisiz ve çok hızlı iletişim ve paylaşım imkanı sağlamıştır.

Etkin  ve zamanında istihbarat 10-15 kişiden oluşan küçük birlik seviyesinde faaliyet gösterecek şekilde sivil halkla koordineli faaliyet gösteren Ukrayna Ordusuna sahada avantaj sağlamıştır. Sun Tzu’nun “Karşısındaki ve kendini bilen hiçbir savaşta tehlikeye düşmez; karşısındakini bilmeyen, sadece kendini bilen bir kazanır, bir kaybeder; karşısındakini de, kendini de bilmeyen her savaşta mutlaka tehlikeye düşer” sözünü savaşın ana felsefesi olarak kabul etmiş görünen Ukrayna aynı zamanda Mao’nun gerilla savaşı stratejisini günümüz teknolojisi ve batının etkili desteği ile uygulamaya başlamıştır.

Japonya’nın 1931 yılında Çin’i işgal etmesi sonrasında başlayan Mao önderliğindeki direniş hareketleri gerilla savaşının doktirinin gelişmesine katkıda bulunan olaylar zinciridir. Küçük fakat, güçlü bir devlet olan Japonya’yı Çin topraklarından atmak için, o zaman büyük fakat zayıf bir ülke olan Çin, gerilla savaşı taktiklerini etkili bir şekilde kullanarak 1945 yılına kadar savaşmıştır. Mao tarafından Japonlara karşı geliştirilen direniş stratejisi, “uzatılmış savaş stratejisi” olarak isimlendirmiştir.

ASİMETRİK ETKİ

Bu stratejide asimetrik etki yaratan husus; düzenli birliklerle genel olarak savunma stratejisi uygularken, inisiyatif sahibi, çevik ve küçük birliklerle, düşmanın cephe hattından uzak birliklerine, zamana yayılmış taarruzlar icra etmek şeklinde formüle edilmiştir.  Adından da anlaşılacağı üzere, Mao’nun stratejisi, işgal kuvvetlerini önce hızlı bir zaferden mahrum bırakmak, daha sonra düşmanı uzun süreli bir yıpratma savaşına zorlamaktır.

Uzatılmış savaş stratejisinden beklenen sonuç; işgal ordusunun savaşın başlangıcında ümit ettiği sonucu elde edememesi ve yıllarca sürecek bir savaşın ekonomik ve politik yükü altında ezilmesi, buna karşılık halk arasında işgalciye karşı duyulan nefretin her geçen gün artarak çoğalması sonucunda direniş kuvvetlerinin sürekli güçlenerek, işgal kuvvetleriyle savaşacak bir düzenli ordunun oluşturulmasıydı.  

Ukrayna’nın da uygulamakta olduğu tamda budur. Ukrayna’nın Mao dönemine göre avantajı istihbarat elde etme ve anında sahaya aktararak  saldırıda bulunma üstünlüğüdür. Bu üstünlüğü elinde bulundurmanın avanyajı ile Ukrayna, stratejik savunma, stratejik denge ve stratejik saldırı aşamalarında oluşan uzatılmış savaş kavramını farklı bir versiyonu ile sahada uygulamaktadır. Son iki gündür Ukrayna ordusunun karşı taaruzlarla bazı stratejik bölgeleri geri alması, Rusya iç kesimlerinde yürütülen sabotaj ve saldırı hareketleri bu uygulamayı doğrulamaktadır.

RUSYA’YI YIPRATMAK

ABD ve Batının da istediği budur. Rusya’yı yıpratmak ve kaynaklarını tüketmesini sağlamaktır. Ancak, Ukrayna halkının bütün olumsuzluklara rağmen verdiği mücadeleye tarih hakkını verecektir.