Türkiye Kültür Yolu Festivallerinin bu yılki 9. durağı "Sur Kültür Yolu Festivali"nde kadim kent Diyarbakır'ın simge mekanları kültür sanat ve müzik rotası haline geldi.
Festival süresince Dağ Kapı Meydanı, Keldani Kilisesi, Ulu Cami, Paşa Hamamı, Hasan Paşa Hanı, Hz. Süleyman Cami, Keçi Burcu, Kurşunlu Cami, Surp Giragos Kilisesi, Şeyh Muhtar Cami, Mesudiye Medresesi, Meryem Ana Kilisesi, Kervansaray, Cemil Paşa Konağı, Diyarbakır Arkeoloji Müzesi, Dicle Köprüsü ve Ben Ü Sen Burcu'nda birçok konser ve sergiler sanatseverlerin beğenisine sunuluyor.
- Diyarbakır Arkeoloji Müzesi bahçesinde Artuklu Sarayı Kazısı devam ediyor
Diyarbakır Arkeoloji Müzesi'ne dair açıklamada bulunan müze uzmanı ve arkeolog Azad Gül, 2014'te restorasyon sürecinin ardından ziyarete açıldığını söyledi.
Gül, müzede 2 teşhir salonunun bulunduğuna işaret ederek, "Neolitikten başlayarak günümüze kadar sıralı bir şekilde objeler mevcut. Kronolojik olarak bir arkeolojik salonumuz da var. Orada da İçkale'de yapılan kazılardaki buluntular sergileniyor." dedi.
Müzenin ziyaretçi potansiyelinin yüksek olduğunu belirten Gül, şöyle devam etti:
"Yıllık 100 binin üzerinde ziyaretçimiz var. Genel anlamda yabancı ziyaretçilerimiz yoğunluklu olmak üzere yerli ziyaretçilerimizin de rağbet ettiği bir mekan. Müzenin bahçe teşhiri de başlı başına ayrı bir müze niteliğinde. Belki de Topkapı Sarayı'ndan sonra en güzel bahçeye sahip bir yapı. Alanda şu anda Artuklu Sarayı kazısı da mevcut. Çalışmalar devam ediyor. Festival kapsamında müzelerimizin girişi ücretsiz olduğu için ziyaretçi sayımız 10'a katlanıyor. İnanılmaz bir yoğunluk var."
Müze bahçesinde ayrıca festival boyunca 9.00-21.00 saatleri arasında Cumhuriyetin 100'üncü yılına özel hazırlanan "Bir Hayalin İnşası" dijital enstalasyon sergisi beğeniye sunulacak. Video haritalama (mapping) yöntemiyle yansıtılan sergide, ilk kez Atatürk dönemine ait fotoğraflar yapay zeka teknolojisiyle bir araya getirilerek yeniden hayat buluyor.
Cezeri'nin başlıca makinelerinin yer aldığı "Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri Sergisi" ise Artuklu Sarayı avlusunda ilgilerle buluşuyor. İstanbul Cezeri Müzesi'nin hazırladığı sergide, Cezeri'nin makinelerinden oluşan bir koleksiyon yer alıyor.
- Mar Petyum Keldani Kilisesi 7 yıl sonra yeniden ibadete hazır
Diyarbakır Sur ilçesinde meydana gelen terör saldırılarında ağır hasar görerek duvarları yıkılan, dam örtüleri kısmen çöken Mar Petyum Keldani Kilisesi'nin resmi açılışı da festival kapsamında gerçekleştirildi.
Restorasyon ve rekonstrüksiyon çalışmalarının ardından birkaç ay önce tekrar ibadete açılan mekana ilişkin bir konuşma yapan Diyarbakır'ın en eski Keldanilerinden Yusuf Karadayı, 1962'de kilisenin avlusunda dünyaya geldiğini dile getirerek, şunları kaydetti:
"1961'de annem bu avluya gelin geldi. Ben burada vaftiz oldum. Çocuklarım da burada doğdu, vaftiz oldu. Burasının bizim için ayrı bir değeri var, burası bizim yuvamız. 1988'de Keldani Katolik Kilisesi Vakfı Başkanı seçildim. 2011'de burayı restore ettim. 2015'te olaylar nedeniyle kilisemiz çok zarar gördü. Sağ olsun, Allah razı olsun devletimizden, Erdoğan'dan. Hepsi bize ön ayak oldu. Burayı eski haline getirdiler. Katkısı olan herkese çok teşekkür ediyoruz. Şu anda bizim 50'ye yakın cemaatimiz vardır. Ayin yapabiliyoruz, papazımız vardır. Çok şükür hepimiz mutluyuz. Bahçemizde kafe de açtık. Kızım burada Keldani, Süryani çöreği yapıyor."
Türkiye Jokey Kulübü (TJK) tarafından hazırlanan "Fark Yaratan Kadınlar Fotoğraf Sergisi" de Keldani Kilisesi bahçesinde festival boyunca ziyarete açık olacak.
- Surp Giragos Ermeni Kilisesi'nde "Ermeni Asıllı Bestekarlar" sergisi
Türk musikisinin ve genel olarak müziğin zengin geleneğine ve seslerine sahip Diyarbakır'da festival kapsamında Surp Giragos Kilisesi'nde de sanatın birçok alanında eserler bırakarak ansiklopedilere konu olan 90 yaşındaki Mustafa Kamil Dürüst'ün koleksiyonundan hazırlanan "Ermeni Asıllı Bestekarlar" sergisi açıldı.
Serginin küratörü aynı zamanda Mustafa Kamil Dürüst'ün kızı Beste Gürsu, "Bu sergideki eserler rahmetli Mustafa Kamil Dürüst'ün 10 bin eserlik koleksiyonundan seçilmiş ve sadece Ermeni bestekarların orijinal besteleridir. 1836 itibariyle yazılmış el yazmalarıdır. Bu koleksiyonumuzu babamın arzusuyla Kültür ve Turizm Bakanlığına bağışladım. Bundan sonra Bakanlık çatısı altında bir Türk musikisi külliyatı, neşriyatı kütüphanesi ve enstitüsü şeklinde çalışmalara devam edecek ve halka açılacak bütün koleksiyon. Burada zaman, mekan ve dinlerin bütünlüğünü bir araya getirerek, sadece içinden bir kısım seçmeyi yaptık." dedi.
Sergide, Arşak Efendi (Arşak Çömlekçiyan), Artaki Efendi (Artaki Terziyan), Astik Efendi (Asadur Hamamcıyan), Bimen Şen Efendi (Bimen Dergazanyan), Boğos Efendi, Garbis Efendi (Garbis Uzunyan), Lavtacı Hristo/Hristo Efendi (Hristaki Kiryazis), Karnik Garmiryan, Kirkor Çulhayan, Leon Efendi (Leon Hancıyan), Mandoli Artin Ağa (Yarutin Havadurin), Hanende Manok Ağa, Markar Ağa, Nikogos Ağa (Nigoğos Melkonyan), Nişan Ağa (Nişan Melkonyan), Nubar Tekyay (Nubar Çömlekçiyan), Onnik Ağa, Sarkis Ağa (Sarkis Sucuyan), Şinork Efendi ve Tatyos Efendi'nin (Tatyos Ekserciyan) eserlerinden yapılan seçki festival boyunca görülebilecek.
- Paşa Hamamı'nda Koku Kültürü sergisi
Festival kapsamında Paşa Hamamı'nda açılışı yapılan "Antik Çağdan Günümüze Koku Kültürü" sergisinde de tarihi 4 bin yıl önceye dayanan kokular sergileniyor.
Koku Kültürü ve Turizm Derneği Başkan Yardımcısı Bihter Türkan Ergül, Sümer, Asur, Mısır, Bronz Çağı, Osmanlı ve Selçuklular döneminden koku objelerinin de sergide yer aldığını aktararak, "Burada arkeologlarımızla çalıştığımız kokuların formasyonları da söz konusu. Diyarbakır ve etrafındaki kazı çalışmalarında, Zerzevan Kalesi'nde bulunan kokulardan yola çıkarak, çağımıza uyarladığımız kokuları ziyaretçilerimiz deneyimleyebiliyorlar. Hatta burada parfümlerini tasarlayabiliyorlar. Buradaki amacımız koku kültürünü tarihten çıkarıp, tekrardan sizlerle buluşturmak." diye konuştu.
Ergül, dernekte 9 arkeologla birlikte çalıştıklarına değinerek, "Mezopotamya coğrafyasındaki çalışmalar yaklaşık 5 yıldır sürüyor. 5 yıldır arkeolojik kazılarda bulunmuş koku objelerini karbon testleriyle elde edilen bilgiler ve dünyanın ilk koku formülünün yazıldığı kil tabletinin örneği burada sergileniyor." ifadelerini kullandı.
- Steve McCurry fotoğrafları Diyarbakır'da
Diyarbakır surlarında yer alan Keçi Burcu'nda dünyanın en iyi fotoğrafçılarından biri olarak gösterilen ve Afgan kızı Şarbat Gula'nın karesiyle hafızalara kazınan fotoğrafçı Steve McCurry'nin eserlerinden hazırlanan sergi ise 2. Sur Kültür Yolu Festivali kapsamında 31 Aralık'a kadar Keçi Burcu Sanat Merkezi'nde sanatsevere buluşacak.
Sergide, McCurry'nin "Benim özüm insan" diyerek çıktığı yolda, son 30 yılda çektiği karelerden 51 fotoğrafı sergileniyor.
